تاریخ اسپانیا

من طرف سروناز الأحد أبريل 05, 2009 4:53 pm

با توجه به موقعيت جغرافيايي اسپانيا، اين سرزمين در ادوار مختلف
تاريخي مورد هجوم و اسكان اقوام مختلف قرار گرفته است. در ادوار پيش از
تاريخ، اقوام شمال افريقايي و اروپاي غربي از شمال و جنوب به اين منطقه
وارد شده و در آن اسكان گزيدند. اقوام سلت در شمال اسپانيا مستقر شدند و
افريقاييها جاي را براي اقوام باسك كه قبلاً مناطق بسيار گستردهتري از
باسك امروز را اشغال ميكردند، تنگ نمودند. مهاجران
يوناني و فنيقي در سواحل شرقي و جنوبي اسپانيا در مجاورت درياي مديترانه
مهاجرنشينهاي خود را ايجاد كرده بودند. فتح اسپانيا توسط روميها موجب تفوق
فرهنگ رومي بر سراسر اسپانيا گرديد لكن با سقوط امپراتوري روم، اسپانيا
مجدداً صحنه تاخت و تاز اقوام وحشي مختلف از جمله سوئبي، واندال و آلاني
قرارگرفت و نهايتاً در سال 711 ميلادي
كه بخش عمدهاي از خاك اسپانيا توسط اعراب مسلمان فتح شد، ويزيگوتها بر
اسپانيا حكم ميراندند. هشت قرن تسلط مسلمانان بر اسپانيا (تا سال 1492
ميلادي) عناصر
جديدي را در تركيب جمعيت و فرهنگ اسپانيا وارد ساخت. اكنون پس از گذشت پنج
قرن از وحدت اسپانيا ميتوان گفت جمعيت اين كشور مجموعهاي از خصوصيات
ژنتيكي اقوام مهاجم را در خود حفظ كرده است. اسپانيا پس از آنكه طي قرون
16 الي 18 سياست امپرياليستي را در سياست خارجي اتخاذ نموده و به يك
امپراطوري جهاني تبديل شد، با از دست دادن متصرفات خود، طي قرن 19 و 20
اسپانيا به يك كشور عادي اروپايي تبديل گرديد.

جنگ داخلي از جمله سرفصلهاي تاريخ معاصر اسپانيا است كه تأثيري شگرف
بر موقعيت بينالمللي اين كشور در دهههاي بعد گذارد. در جبهههاي جنگ داخلي
در يك سو سنگر جموريخواهان دمكرات در اتحاد با نيروهاي ضد فاشيست چپ قرار
داشت و در سوي ديگر نيروهاي حزب راستگراي فالانژ تحت رهبري ژنرال فرانكو
قرار داشتند. فرانكو از سوي رژيم آلمان نازي و نظام فاشيستي موسوليني
حمايت ميشد، و نيروهاي جمهوريخواه از سوي طيفي از اقشار روشنفكري ليبرال،
چپ و نظامهاي دمكرات غربي و اتحاد شوروي مورد حمايت و پشتيباني قرار
ميگرفتند. فرانكو پس از پيروزي در جنگهاي داخلي 39-1936 حكومتي استبدادي
بنا نمود كه ضمن تأمين ثبات داخلي، آزاديهاي فردي را محدود نموده و
مخالفين حكومت را شديداً سركوب مينمود. وي در سال 1942 مجلس قانونگذاري را
كه كورتز ناميده ميشد با اختيارات محدود احياء كرد. فرانكو در طول جنگ
جهاني دوم اعلام بيطرفي نمود و در سال 1947 اعلام كرد كه نظام سلطنتي
اسپانيا كه در سال 1931 ملغي شده بود، پس از مرگ يا بازنشستگي وي اعاده
خواهد شد. در سال 1967 اولين انتخابات عمومي پس از جنگ داخلي برگزار گرديد
و بخشي از اعضاي كورتز مستقيماً از سوي مردم انتخابات گرديدند، ولي افزايش
چنداني در اختيارات ايشان داده نشد. در ژوئيه 1969 فرانكو پرنس خوان
كارلوس دِ بوربون ، نوة آخرين پادشاه اسپانيا، آلفونسوي سيزدهم ، را به
عنوان جانشين آيندة خود تعيين كرد. در ژوئن سال 1973 فرانكو پست نخست
وزيري را كه خود عهدهدار آن بود را به درياسالار لوئيس كاره رو بلانكو
واگذار نمود. بلانكو
در دسامبر همان سال ترور شد و سازمان جدايي طلب باسك ، مسئوليت اين ترور
را بعهده گرفت. بدنبال ترور بلانكو، كارلوس آرياس ناوارو در ژانويه 1974
به نخست وزيري انتخاب گرديد.

بدنبال مرگ فرانكو در نوامبر 1975 خوان كارلوس با عنوان پادشاه رياست كشور را برعهده گرفت و در ماه دسامبر همان سال كابينه ليبرالتري زمام امور را در دست گرفت. در
سال 1976 محدوديتهاي فعاليت سياسي برداشته شد، ولي كندي پيشرفت روند
اصلاحات به تظاهرات گستردة مردم منجر گرديد. اين تظاهرات به سرعت بيشتر
اصلاحات كمك كرد و اصلاحات سياسي از جمله به ايجاد نظام پارلماني دو مجلسي
منجر گرديد. اغلب احزاب سياسي تازه تأسيس شده در انتخابات سراسري دو مجلس
پارلمان كه در ژوئن 1977 برگزار گرديد، شركت نمودند. در اين انتخابات
ائتلاف تحت رهبري نخستوزير به نام اتحاد مركزيت دمكراتيك اكثريت قاطع آرا
را بدست آورد. در دسامبر 1978 قانون اساسي جديد از طريق رفراندم به تصويب
مردم و توشيح پادشاه رسيد. برطبق اين قانون اساسي اسپانيا به عنوان كشوري
پادشاهي پارلماني و با آزادي فعاليت احزاب سياسي معرفي ميشد. اين قانون حق
مليتها و مناطق مختلف اسپانيا برخودمختاري را تضمين مينمود.

در مارس 1979 انتخابات عمومي تازهاي برگزار گرديد كه در آن عليرغم
حمايت عمومي از احزاب منطقهاي، شكل تقسيم كرسيها در پارلمان دستخوش
تغييرات چنداني نگرديد و دولت جديد مجدداً تحت رهبري آدولفو سوارز تشكيل
گرديد. پارلمانهاي منطقهاي باسك و كاتالان در مارس 1980 تأسيس گرديد و در
انتخابات هر دو منطقه اتحاد مركزيت دمكراتيك شكست سنگيني از احزاب منطقهاي
خورد. اين وضعيت به تضعيف سوارز انجاميد و در ژانويه 1981 وي
طي اقدامي غيرمنتظره و در عكسالعمل به جناح راست حزب استعفا نمود و لئوپلد
كالوو سوتلو كه معاونت نخست وزير را عهدهدار بود، جانشين وي شد.

در فوريه سال 1981 گروهي از نظاميان تحت رهبري سرهنگ دوم تخرو به
پارلمان حمله كرده و 350 تن از نمايندگان را به گروگان گرفتند. فرماندار
نظامي والنسيا سپهبد خايمه ميلانس دل بوسك در اين منطقه اعلام وضعيت
فوِالعاده نمود و تانكها را به خيابانهاي شهر والنسيا وارد نمود. خوان
كارلوس بسرعت براي جلب حمايت و وفاداري ديگر فرماندهان نظامي اقدام نمود و
صبح روز بعد موفق شد ميلانس را ترغيب به تسليم نمايد. سرهنگ
تخرو نيز خود را تسليم كرد و نمايندگان پارلمان آزاد شدند. بدنبال اين
كودتاي ناموفق بيش از 30 افسر محاكمه شده و تخرو و ميلانس به زندانهاي
طويلالمدت محكوم شدند. البته در اواسط سال 1990 ميلانس از زندان آزاد شد.
سوتلو بلافاصله پس از اين كودتاي ناموفق ضمن مقاومت در برابر فشارهايي كه
براي تشكيل يك دولت ائتلافي وجود داشت، كابينة جديدي تشكيل داد. وي طي
دوره صدارت خود با مسائل حاد و حساسي از جمله ورود اسپانيا به ناتو روبرو
بود.
در ماه اوت 1982 اتحاد مركزيت دمكراتيك ديگر فاقد اكثريت كارآيي در
پارلمان بود و انتخابات زودرس اعلام گرديد. در ماه اكتبر مدت كوتاهي قبل
از برگزاري انتخابات توطئه دست راستي كودتاي نظامي كشف و خنثي گرديد. چهار
سرهنگ بازداشت شدند و سه تن از آنان به زندان محكوم شدند. در تحقيقات بعدي
معلوم شد كه ژنرال ميلانس نيز در اين توطئه دست داشته است. در اين جو
رواني انتخابات زودرس به پيروزي قاطع حزب سوسياليست كارگران اسپانيا ، با
كسب 202 كرسي از 350 كرسي پارلماني، انجاميد. فيليپه گونزالز ماركز رهبري
حزب اولين كابينه سوسياليست را در دسامبر 1982 تشكيل داد. حاكميت
سوسياليستها بر اسپانيا تا سال 1996 كه در انتخابات سراسري، دولت را به
رقيب خود يعني حزب مردمي واگذار كرد، تداوم يافت. حزب مردمي به رهبري خوزه
ماريا ازنار نيز پس از 8 سال حاكميت در اسپانيا، در انتخابات سراسري سال
2004 قدرت را مجددا به رقيب سوسياليست خود واگذار نمود