بازار اراک Bazar arak

من طرف DR.FATEMI الثلاثاء مايو 26, 2009 5:44 pm

بازارها چه در دوره اسلامي و چه قبل از اسلام در ايران بخش اساسي و بافت مركزي و اصلي شهر را تشكيل مي‌داده‌اند.

بازارها علاوه براينكه محل خريدوفروش كالاهاي موردنياز عموم‌مردم بوده‌اند، در حقيقت كارگاههاي توليدي كشور هم بشمار مي‌رفته‌اند.

مسجد، بارانداز، كاروانسرا، آب انبار، سقاخانه و حمام از جمله اماكني بوده كه در مجموعه بازار شكل مي‌گرفته و عموما اين اماكن بر اساس درآمد موقوفات و اجاره حجره‌ها و مغاره‌هاي وقفي مساجد اداره مي‌شده‌اند.

بازارها از ابتداي وجودي در ايران هميشه مركز تصميم‌گيريهاي مهم سياسي و اقتصادي و همچنين مركز امداد و كمك به درماندگان بوده، ضمن اينكه بهترين هنر معماري بر اساس مصالح موجود در محل و نوع آب و هواي حاكم بر منطقه در ساخت بازارها به كارگرفته مي‌شده‌است.

مجموعه تاریخی بازار اراک نیز نمونه ارزشمندی از شهرسازی اوایل قرن ۱۳ است که بنای آن را فردی به نام سپهدار اعظم حاکم اراک گذاشته است این بازار از دیرباز به عنوان مرکز اقتصادی و تجارت شهر و عرضه فرش همراه با مواد اولیه آن از قبیل تار و پود و نقشه دار قالی و خامه شناخته می شود

مجموعه بازار اراك در سال ‪ ۱۲۲۸هجري قمري و در زمان پادشاهي فتحعلي شاه قاجار در بافت مركزي شهر سلطان آباد و به توسط يوسف خان گرجي بنا شده‌است.

اين بناي با ارزش تاريخي كه تلفيقي از معماري مدرن و سنتي ايران است در چهار جهت شمال، جنوب، شرق و غرب ساخته شده است، طول بازار در جهت شمال به جنوب ‪ ۷۲۰متر و در جهت غرب به شرق حدود ‪ ۲۰۰متر است،اين دو بازار در محلي كه چهار سوق ناميده مي‌شود در هم تلاقي مي‌كنند.

آجر، مصالح غالب درساخت بازار بوده وبا ملات گچ، آهك و خاك رس تمامي بنا را ساختمان نموده‌اند، در پي ديوارها و همچنين در جرز ديوار و طاقها براي استحكام بيشتر از تيرچه‌هاي چوبي استفاده شده و در پاي ستونها هم صفحات و ورقهاي منجمد مسي و سربي به كارگرفته شده‌است.

سقف بازار گنبدي بوده و با كاهگل پوشيده شده، از نماي پشت بام، گنبدهاي ممتد در دو رديف شمالي و جنوبي و غربي و شرقي به طور زيبايي مشاهده مي‌شود و گنبد چهار سوق از ديگر گنبدها بلندتر و با عظمت تر ديده مي‌شود.

درمركز هر گنبد نورگيري تعبيه شده كه كار هواكش را هم‌انجام مي‌دهد، عمده حجره‌ها در راسته بازارها استقرار يافته و كارگاه‌هاي توليدي، باراندازها، انبارها و بازارچه‌هاي اختصاصي در سراها مي‌باشد.

در طرفين بازار به‌فواصل حدود پنجاه متري ازيكديگر سراهايي ساخته شده كه به فروش كالا وارائه خدمات مشغول مي‌باشند، سراهاي كاشاني، گلشن، نوروزي از اين جمله‌اند.

زيباترين و مهمترين سراي بازار كه همچنان توانسته ساختار اوليه خود را حفظ نمايد، سراي كاشاني است كه به بازار فرش اختصاص يافته است.

درجنب بازار، مسجد ومدرسه سپهدار كه يكي از زيباترين مساجد اراك مي‌باشد قرار داشته و پشت‌بام بازار كاملا برحياط مدرسه و مسجد سپهدار مشرف مي‌باشد.

مجموعه بازار اراك در تاريخ ‪ ۱۳۵۵/۸/۱۰به شماره ‪ ۱۲۸۵در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده‌است.